CPB: inflatie raakt steeds meer mensen, economische groei valt terug

Het Centraal Planbureau (CPB) heeft in zijn augustusraming aangegeven dat de Nederlandse economie sterk uit de coronacrisis is gekomen, maar dat het beeld aan het kantelen is. Ook geven zij aan dat de consumptiegroei de komende kwartalen tot stilstand komt.

Inflatie zet huishoudbestedingen onder druk

De hoge economische groei in het afgelopen kwartaal en eind vorig jaar geeft voor 2022 nog een hoog groeicijfer van 4,6%, maar onderliggend is het beeld aan het kantelen. De oorlog tussen Rusland en Oekraïne en de verstoringen door de coronacrisis hebben geleid tot een scherp opgelopen inflatie. Met name de zeer snel gestegen energieprijzen raken een groeiend aantal huishoudens in de portemonnee nu steeds meer energiecontracten worden aangepast. Hierdoor komt de consumptiegroei de komende kwartalen tot stilstand. De inflatie en de daarmee gepaard gaande onzekerheid, en ook de renteverhogingen door centrale banken om de inflatie te beteugelen, remmen wereldwijd de economische groei. De verslechterde economische vooruitzichten in binnen- en buitenland maken ook bedrijven terughoudend om te investeren.

Koopkracht hard onderuit, armoede neemt toe

Door de hoge inflatie en de daarbij achterblijvende loonstijging daalt de koopkracht in doorsnee 6,8% in 2022. Daarbij is er inflatie-ongelijkheid: hoe lager het inkomen, hoe sterker de financiële last van de inflatie wordt gevoeld. Het standaard koopkrachtbeeld is gebaseerd op de gemiddelde inflatie en houdt dus geen rekening met dit soort verschillen tussen huishoudens.

Het CPB publiceert voor het eerst een raming van de ontwikkeling van de armoede. De armoede neemt toe: door de inflatie is steeds meer geld nodig om aan de basisbehoeften te kunnen voldoen, terwijl de inkomens beperkt stijgen. Als gevolg hiervan stijgt de armoede in personen in 2023 tot 7,6%, voor kinderen is dat zelfs 9,5%. Net als voor de koopkrachtcijfers geldt dat deze cijfers de werkelijke problematiek nog onderschatten.

Kabinetsplannen in aanloop naar Prinsjesdag

De ramingen zijn belangrijk voor de kabinetsplannen in de aanloop naar Prinsjesdag. Deze raming is traditiegetrouw het uitgangspunt voor het kabinet voor de finale besluitvorming over de begroting van het komende jaar. Op Prinsjesdag presenteert het CPB de definitieve Macro-Economische Verkenning, waarin ook deze laatste besluitvorming is verwerkt.

Dit jaar staan de coalitie en het kabinet onder grote druk om de pijn van de hoge prijzen te verzachten. De gegevens van het CPB zullen de basis vormen voor onderhandelingen over de manier waarop het kabinet de lasten voor huishoudens mogelijk kan verlichten.

Deze week lieten minister Sigrid Kaag van Financiën en Karien van Gennip van Sociale Zaken wel al weten dat er nog dit jaar weinig gedaan kan worden om de koopkracht te verbeteren en dat ingrijpender maatregelen in de overheidsbegroting van komend jaar worden meegenomen.