Economie krimpt al een half jaar, Nederland in een milde recessie

Uit de eerste berekening van het CBS is gebleken dat de Nederlandse economie in het tweede kwartaal van 2023 met 0,3 procent is gekrompen ten opzichte van het eerste kwartaal. In het eerste kwartaal van dit jaar was de economie ook al met 0,7 procent gekrompen ten opzichte van het laatste kwartaal van afgelopen jaar. Dat betekent dat we officieel in een recessie verkeren.

Dalende export en verminderde uitgaven van huishoudens

De oorzaak zit hem vooral in de dalende export en de verminderde uitgaven van huishoudens. Tegelijk importeerde Nederland juist meer goederen. Consumenten zouden voorzichtiger zijn vanwege de prijsstijgingen voor boodschappen en energie. Zo kochten huishoudens 1,6 procent minder dan in het eerste kwartaal.

Geen klassieke recessie

“Het is niet direct een klassieke recessie, met massafaillissementen en mensen die massaal hun baan kwijtraken”, zegt CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen. “Want het aantal faillissementen is nog steeds laag en ook op de arbeidsmarkt is nog niks te merken van stagnatie. Er zijn nog steeds meer vacatures dan werklozen, de arbeidsmarkt is onverminderd krap.”

Energiesector profiteert

De sectoren die het meest bijdroegen aan de economische terugval waren de horeca, de handel, vervoer en opslag. Energiebedrijven profiteerden dan weer van de hoge prijzen, en droegen positief bij aan de economie. Nederlandse bedrijven investeerden dit kwartaal wel meer dan begin dit jaar. Die investeringen werden vooral gedaan in vervoersmiddelen en machines. Ook de overheid gaf 0,7 procent meer uit.

Rentebeleid Europese Centrale Bank

Ook het rentebeleid van de Europese Centrale Bank draagt bij aan de afkoeling van de economie. Om de inflatie te beteugelen heeft de ECB stapsgewijs de rente verhoogd, van -0,5 procent in juli 2022 naar 3,75 procent nu. Daarom is het voor bedrijven en consumenten duurder geworden om geld te lenen en levert sparen juist meer op. Zo ligt de hypotheekrente nu fors hoger dan anderhalf jaar geleden. Woninginvesteringen liepen daardoor weer terug.

‘Stabiliteit en voorspelbaarheid nu nodig’

Demissionair minister Adriaansens van Economische Zaken zegt in een reactie op de cijfers van het CBS dat die de komende tijd, in de aanloop naar Prinsjesdag, om de juiste afwegingen van het kabinet vragen. Ze vult aan dat het kabinet demissionair is en niet zomaar nieuwe plannen kan maken.

“En tegelijkertijd moeten we als kabinet zorgen voor voldoende koopkracht voor consumenten en een stabiel ondernemersklimaat. Stabiliteit en voorspelbaarheid zijn nu nodig, dus we moeten oppassen met het verstoren van de economie en ook met lastenverzwaringen”, aldus de minister.

Adriaansens wil het tekort aan personeel blijven aanpakken en ze wil ook blijven investeren in het verbeteren van de internationale concurrentiepositie van Nederland. De minister zegt ook te kijken waar het kabinet iets kan doen aan “onnodige prijsstijgingen”.